Drinkwater, waterhergebruik, afvalwater... 2022 belooft een druk jaar te worden voor Europese wetgevende initiatieven. Die dynamieken in Europees beleid kunnen aanknopingspunten zijn voor toekomstige innovatiesporen, en daarom zet Vlakwa ze graag op een rijtje.

Omgaan met nieuwe verontreinigingen - De Europese drinkwaterrichtlijn

12 januari 2021 trad de herziening van de Europese drinkwaterrichtlijn in werking. De lidstaten hebben vanaf dan twee jaar de tijd om het Europees kader om te zetten in nationale wetgeving. Bijkomend kreeg de Europese Commissie de bevoegdheid om de richtlijn verder te verduidelijken en waar nodig aan te passen op basis van wetenschappelijk en technologische vooruitgang, bijvoorbeeld voor deze topics:

  • Twee hormoonverstorende stoffen opnemen in de watch list: beta-estradiol en nonylfenol  (12/1/22)
  • Methode vaststellen om microplastics te meten om ze vervolgens ook mee te nemen in de watch list (12/1/2024)
  • Technische richtlijnen opstellen om PFAS te monitoren (12/1/2024)
  • Norm voor Bisfenol A evalueren, nu vastgelegd op 2,5 μg/l (12/1/2026)
  • Drempel vastleggen voor lekkages in het drinkwaternet (12/1/2028) – Alle landen met een hoger percentage hebben vervolgens een paar jaar de tijd om een actieplan op te starten om hun lekkagepercentage te verlagen

Risico’s als inspiratiebron voor innovatie - De Water Reuse verordening

In tegenstelling tot EU-richtlijnen hoeven verordeningen niet omgezet te worden in nationale wetgeving: ze zijn onmiddellijk van toepassing. De Water Reuse Regulation in dit geval gaat in vanaf 26 juni 2023. Ook deze verordening geeft aan de Europese Commissie de bevoegdheid om op basis van wetenschappelijke en technologische vooruitgang het risicobeheersplan aan te passen voor het gebruik van gezuiverd huishoudelijk afvalwater voor irrigatiedoeleinden.

De wetenschappelijke dienst van de Commissie (JRC) werkt de technische richtlijnen uit. De praktijk toont alvast aan dat er nood is aan kennis/capaciteitsopbouw om een gedegen risicoanalyseplan op te maken, om rekening te houden met:

  • Welke zijn de verschillende subsystemen? Wie is aansprakelijk voor het operationeel functioneren?
  • Waar zijn er mogelijke blootstellingen voor personen (inwoners, dienstverleners…) resp. het milieu (bodem, lucht, water)?
  • Wat zijn mogelijke gevaren?
  • Wat is het risico (kans * impact van de verschillende gevaren)?
  • Welke maatregelen worden getroffen om risico’s te verminderen?

Zulke risicoanalyses zijn niet alleen waardevol om risico’s in kaart te brengen en bestaande kaders te identificeren om deze risico’s te temperen. Zo dringt zich ook de vraag op hoe we deze risico’s op een elegantere manier kunnen aanpakken (en welke technologische/sociale innovaties hiervoor nodig zullen zijn).

Hoe gaan we om met bijvoorbeeld stroomuitval, herverontreiniging in opslagtanks, blootstelling aan chemicaliën, sabotagen, nieuwe vectoren, onvoldoende kennis rond beheer/onderhoud van installaties, oneigenlijk gebruik, veranderende publieke opinie, verandering/variabiliteit in samenstelling van het water, evolutie in gebruiksvereisten, faillissement van dienstverlener, culturele/religieuze aspecten...

De sponswerking van het energienet koppelen met die van het waternet - Energy Efficiency Directive

Een evaluatie (fitness check) van de Europese Kaderrichtlijn Water een paar jaar geleden gaf aan dat waterdoelen onvoldoende geïntegreerd zijn in verschillende beleidsdomeinen. Integratie in bijvoorbeeld landbouw, energie en transport laat te wensen over.

Het herzieningsvoorstel van de Energy Efficiency Directive vestigt alvast de aandacht op de koppeling tussen water en energie (water-energy nexus). Om die linken kracht bij te zetten, wordt vanuit MEP Water Group op 8 februari een webinar georganiseerd “How to make the energy efficiency directive water smart”.

Zowel in de energie- als in de watersector zien we zowel meer productiepieken en -dalen als grotere consumptiepieken en -dalen. Dat betekent dus een toenemende vraag naar water kunnen vast houden, ofwel sponscapaciteit. Hoe kunnen we de sponswerking van het waternet koppelen met die van het energienet om pieken in beide systemen op te vangen?

Netto positieve waterketen  - Urban Waste Water Treatment Directive

Juli 2022 komt de Europese Commissie met een wetgevend voorstel om de richtlijn stedelijk afvalwater te herzien. Een eerdere evaluatie toonde aan dat er nog uitdagingen zijn rond overstorten. Bij hevige regenval komt nog te veel afvalwater zonder passende behandeling in de waterlopen terechtkomt, wat alleen prangender wordt door klimaatverandering. Ook de sanering van afvalwater in het buitengebied vraagt de nodige aandacht.

Daarnaast legt de EU Green Deal nog een aantal bijkomende uitdagingen op tafel: micropolluenten (o.a. farmaceutische stoffen) verwijderen en energie- en grondstoffen terugwinnen in rioolwaterzuiveringsstations. Ook volksgezondheid komt aan bod: Hoe kunnen we pandemieën voorkomen door beter afvalwatertoezicht?

Naar een verhoogd waterburgerschap - Bathing Water Directive

En ja, ook deze richtlijn wordt herzien, waarbij we alvast de oproep horen om burgers nauwer te betrekken. Niet alleen door hen beter te informeren, maar ook nauwer te betrekken in het detecteren van verontreiniging. De snelheid aan ontwikkelingen van sensoren en citizen science apps biedt bijvoorbeeld alvast legio mogelijkheden om watersportliefhebbers en burgers actief te betrekken en hen ook concreet de kans te geven om de zwemwaterkwaliteit in hun omgeving te verbeteren.

En ook nog

Daarnaast staan er ook nog wel wat andere dossiers op de radar:

  • Herziening richtlijn duurzaam pesticidengebruik (verwacht 23 maart 2022) die pesticidengebruik wil terugdringen met 50%, zoals ook geambieerd wordt in de strategieën voor biodiversiteit en van boer tot bord (Farm to fork)
  • Herziening van de richtlijn industriële emissies en update van het European Pollutant Release and Transfer Register
  • De Europese farmaceutische strategie
  • Herziening van de lijst van stoffen die oppervlakte-en grondwater verontreinigen (Priority Substances Directive, Ground Water Directive), voorzien voor Q3 2022

Zoals je ziet: genoeg kaders om je innovatieve ideeën/concepten/technologieën aan op te hangen! Aarzel niet om met Vlakwa contact op te nemen om ze verder te verkennen.