Het vijfde droge voorjaar in zes jaar bewijst nog maar eens dat we ons waterbeheer op een nieuwe leest moeten schoeien. De oplossing volgens velen? Circulair watergebruik. Maar wat betekent dat precies, en hoe doe je dat? 3 van onze waterexperts schijnen hun licht op water in de circulaire economie.
Wat is duurzaam waterbeheer?
Waterinnovator Charlotte Boeckaert: ‘Ik antwoord altijd met de regel van drie. Duurzaam waterbeheer betekent 1) besparen, 2) intern hergebruiken, 3) extern hergebruiken. Minder water verbruiken, dus water besparen aan de bron, is daarbij de eerste stap.’ Dat beaamt Veerle Depuydt, waterinnovator: ‘De liter water die je niet verbruikt is nog altijd de duurzaamste. De focus ligt de laatste jaren sterk op waterhergebruik, maar de juiste waterbron kiezen voor de juiste toepassing is minstens even belangrijk.’
Zetten bedrijven en overheden in op duurzaam waterbeheer?
‘De technologie om te besparen en te hergebruiken is vaak voorhanden, maar nog niet iedereen heeft zijn weg ernaar gevonden. Er is nog laaghangend fruit’, haalt Boeckaert aan. ‘Maar we merken bij Vlakwa een toenemend bewustzijn. Steeds meer bedrijven en lokale overheden nemen actie om het tij te keren.’ Depuydt: Zij krijgen een duwtje in de rug door subsidies om te investeren in waterhergebruik, zoals de VLAIO ecologiepremie+ en steun via de Vlaamse Blue Deal. Tools zoals de waterbarometer reiken bedrijven dan weer toepasbare tips aan om watergebruik te optimaliseren.’
Dirk Halet, strategisch coördinator: ‘In recente gesprekken met CEO’s uit verschillende sectoren valt ook op dat de duurzaamheidslat steeds hoger komt te liggen. De nieuwe generatie werknemers is streng voor het duurzaamheidsbeleid van hun werkgever en ook kredietverstrekkers laten duurzaam ondernemen steeds zwaarder doorwegen. Die ambitie zien we voorbeeld in de Green Deal Brouwers, waarbij Vlaamse brouwerijen zich ertoe verbinden om meer bier te brouwen met minder water, en dus minder beslag te leggen op kwetsbare bronnen zoals grondwater.’
Wat met duurzaam waterbeheer in de bouwsector?
‘We zitten op dit moment ook middenin de bouwshift en klimaatneutraliteit is het nieuwe buzzword. Nu we een renovatieslag tegemoet gaan, moeten we die kans met beide handen grijpen om water te integreren in de nieuwe manier van bouwen’, ijvert Halet. ‘Duurzame energie speelt daarin al een veel grotere rol, denk maar aan vloerverwarming, warmtepomp, zonnepanelen…’
’Klopt’, reageert Depuydt: ‘Jonge mensen knappen af op een energieslurpende woning, of pakken dit aan bij een renovatie. Toch moeten duurzame projectontwikkelaars het nog te vaak afleggen tegen minder toekomstbestendige bouwprojecten, die aan een lagere prijs kunnen verkopen. Dat is nog een heikel punt. De kostprijs van vastgoed wordt sterk geëvalueerd op moment van aankoop, terwijl die investering zich op lange termijn wel terugverdient. Maar er is nu al een markt voor energie- en waterzuinige woningen. De 400 units in de duurzaamste woonwijk van Vlaanderen, de Nieuwe Dokken in Gent, waren in een recordtempo van de markt. Met zulke projecten willen we laten zien wat er vandaag allemaal kan.’
Hoe is het gesteld met duurzaam waterbeheer in Vlaanderen?
‘Vaak zijn het wetgeving, gewoontes en perceptie die nog moeten bijbenen. Wetgeving is nochtans een belangrijke stok achter de deur om een ketenbenadering door te duwen’, benadrukt Boeckaert. ‘Gezuiverd afvalwater infiltreren in de bodem was bijvoorbeeld lang uit den boze, door het voorzorgsprincipe in regelgeving. Nu mag dat wel, en kunnen we een strategische reserve grondwater aanleggen.’ ‘Vlaanderen heeft in vergelijking met veel andere regio’s vrij strenge normen, maar die hebben ervoor gezorgd dat we bij de primussen van de waterklas horen’, zegt Halet. ‘Gezuiverd afvalwater van zowel huishoudens als industrie krijgt een tweede leven als interne bron, als bron voor een ander bedrijf, voor het stedelijk groenplantsoen, voor irrigatie… Steeds meer lokale samenwerkingen ontkiemen om waterstromen uit te wisselen. We hebben als Vlakwa het voorrecht om aan de wieg te staan van veel van die uitwisselingen, en watervraag en -aanbod te helpen matchen’, sluit Depuydt af.
Een afgeleide van dit interviewartikel verschijnt op 11 juni in de campagne Circulaire Economie van De Morgen.