Als een van de sluitstukken van de EU Green Deal stelde de Europese Commissie op 12 mei haar langverwachte actieplan voor.
Het doel is om vervuiling van lucht, water en bodem te voorkomen en zo de gezondheid van mensen en het milieu niet alleen te beschermen, maar ook te bevorderen.
Tegen deze omvattende uitdaging zijn we enkel met “singlepointtechnologie” niet opgewassen; het gehele scala hefbomen moet gelijktijdig en gecoördineerd aan de kar trekken:
- Opleiding & vaardigheden
- Businessmodellen
- Productieprocessen
- Technologische innovatie
- Gedragsverandering
- Aanbestedingen
- Financiering
- Wetgeving
Doelstellingen
Een aantal concrete kwantitatieve doelstellingen zetten deze ambitie kracht bij. Dit moeten we onder andere bereiken tegen 2030:
- 50% minder nutriëntverliezen en chemische pesticides
Met bijzondere aandacht voor de meest gevaarlijke en voor de verkoop van antimicrobiële stoffen voor landbouwhuisdieren en in de aquacultuur
- 50% minder afval-/plastiekzwerfvuil op zee
- 30% minder microplastics in het milieu
Hefbomen om nulvervuiling te bereiken
Om de globale ambitie tegen 2050 te realiseren zal worden ingezet op verschillende hefbomen, zoals
- Hefboom Data
Zoals Donella Meadow aangeeft in “Leverage Points: Places to Intervene in a System” kan informatie verschaffen een belangrijke hefboom zijn, en veel goedkoper dan het aanpassen van de fysieke structuur. Een belangrijke randvoorwaarde is dat informatie op het juiste platform wordt geleverd en bij voorkeur in een dwingende vorm: informatie moet aanzetten om de juiste actie te ondernemen. In dit licht zet Europa in op een Green Deal Dataspace, het GreenData4All’ initiative, de ontwikkeling van digitale tools die landbouwers kunnen ondersteunen… - Hefboom Wetgeving (specifiek voor water) met onder meer
- Drinkwaterrichtlijn die vanaf 21 januari 2023 van kracht wordt, met nodige aandacht voor microplastics en hormoonverstoorders
- De lopende herziening van de Zwemwaterrichtlijn en de Richtlijn Behandeling Stedelijk Afvalwater, met aandacht voor de opvolging van gezondheidsparameters om ons voor te bereiden op nieuwe epidemische dreigingen, maar ook voor opkomende microplastics, voor farmaceutische stoffen en voor energie- en grondstoffenrecuperatie
- De opmaak van Richtlijnen voor Aquacultuur - Hefboom Financiering
In het kader van onder andere de Sustainable Taxonomy regulation worden activiteiten opgelijst die een duurzame stempel krijgen en beleggers ondersteunen in hun investeringsbeslissingen. - Hefboom Innovatie
Innovatie zal een sleutelsluitstuk zijn om de ambitie van het Circular Economy Action Plan te verzoenen met de Zero Pollution Ambition. Denk maar aan het spanningsveld tussen waterhergebruik en concentraatstromen. In het kader van de herziening van de Industrial Emission Directive (die de basis legt voor het identificeren en uitrollen van Best Beschikbare Technieken) zal een Innovation Observatory worden opgericht om nulvervuilingsinnovaties sneller te identificeren.
Om de overdracht van onderzoek naar de reële economie te versnellen zal met de industrie worden ingezet op O&I-investeringsagenda’s ontwikkelen. - Hefboom Skills en Vaardigheden
Het is duidelijk dat voor de transformatie naar nulvervuiling niet alleen financiering en technologieën nodig zijn, maar ook bekwame vaklui om die de kruisbestuivingen optimaal in de praktijk kunnen brengen. Hiertoe wordt specifiek ingezet op een Skills Agenda.
Het wordt dus schaken op meerdere borden, maar gezien de onderliggende businessopportuniteiten: een plan waar we ons graag achter zetten (D2-D4).
Op 10 juni organiseert Vleva in het kader van de EU Green Week ook een infosessie over het actieplan.