Er zitten te veel nutriënten in ons oppervlaktewater. Dat pakken we aan met volgens het principe van de 4 J's: de juiste dosis bemesting op de juiste plaats, het juiste tijdstip en met de juiste techniek. Dankzij die gerichte maatregelen aan de bron daalden nutriëntenconcentraties gestaag in de periode 2004 tot 2017. Nu gooit klimaatverandering echter roet in het eten en worden inspanningen tenietgedaan. Door de droge zomers kunnen gewassen de nutriënten onvoldoende opnemen en spoelen ze uit in het najaar. Sinds 2017 doet zich dan ook weer een stijging van de nutriëntenconcentraties in het oppervlaktewater voor.
Getest en goedgekeurd: filtertechnieken halen stikstof en fosfor uit landbouwwater
Hoe lossen we dit op? Vlaanderen zal een versnelling hoger moeten schakelen om de Europese doelstellingen van de Kaderrichtlijn Water te halen. Binnen het NuReDrain-project zijn Vlaamse partners erin geslaagd om end-of-pipe filtertechnieken te ontwikkelen die stikstof en fosfor uit drainagewater en spuistroom kunnen verwijderen. Uit veldproeven in Beitem, Staden, Destelbergen en Sint-Katelijne-Waver blijkt dat 60 tot 95% van de nutriënten kan worden weggewerkt. De verwijdering van fosfor berust op adsorptie aan ijzerrijke reststromen van de drinkwaterproductie. De verwijdering van stikstof gebeurt dan weer via biologische denitrificatie in een moving bed bioreactor of rietveld.
Bovendien hebben we dankzij de veldproeven een idee van de investerings- en operationele kosten. Daarom oordeelt het projectpartnerschap dat end-of-pipe filtersystemen, in combinatie met bronmaatregelen, een oplossing kunnen bieden bij hotspots met hoge nutriëntenconcentraties.
Benieuwd naar de projectresultaten? Schrijf hier in voor de NuReDrain webinar op 24 november 2022.
Knelpunten zijn gekend, tijd voor actie!
Verschillende stemmen in Vlaanderen pleiten voor een collectieve aanpak van dit maatschappelijk probleem, zowel voor financiering als voor uitrol, beheer en handhaving binnen de stroomgebieden. De aanpak ligt voor de hand: door het uitgebreide Vlaamse meetnet weten we waar de nutriëntenknelpunten zitten bij huishoudens, landbouw en industrie. We pakken deze knelpunten aan door maatwerk. Specifiek voor landbouw zetten we end-of-pipe filtersystemen in op locaties waar de eerdere inspanningen geen soelaas brachten. Misschien kunnen we leren van het Deens model? Daar brengen ‘catchment officers’ landbouwers rond de tafel en samen beslissen ze wie welke inspanningen zal leveren binnen een stroomgebied. Collectieve maatregelen worden bovendien vergoed met middelen van het gemeenschappelijk landbouwbeleid. De NuReDrain partners zetten alleszins het werk verder om de filtersystemen in Vlaanderen een kans te geven.
